Kaaskoppen is de wekelijkse rubriek van Duitslandnieuws waarin ondernemende Nederlanders en Duitsers hun ervaringen over de handelsrelatie delen. We vragen hoe zij hun weg vinden over de grens.
Deze week Boris Dittrich, Advocacy Director LGBT-rechten voor Human Rights Watch (HRW) vanuit Berlijn.
In grote Europese landen als Frankrijk en Groot-Brittannië mogen homo’s trouwen. Waarom in Duitsland niet?
Het zou moeten kunnen Duitsland, ik denk dat een groot deel van de mensen er geen moeite mee zou hebben. Maar de politici moeten het ook willen. Op dit moment hangt veel af van de CDU die dit tegenhoudt. Maar ook binnen deze partij merk ik dat met politici als Jens Spahn voorop een steeds groter deel voor zou willen stemmen.
Waarom doet de CDU dit nu dan niet?
Ik denk dat Angela Merkel op deze manier de wind uit de zeilen wil houden van partijen aan de rechts-conservatieve flank zoals de Beierse zusterpartij CSU en de eurokritische AfD.
Intussen brengt de CDU naar buiten dat ‘ondanks de verschillende meningen binnen de partij’, er voorlopig niets zal veranderen.
Het referendum in Ierland leidt in Duitsland tot veel discussie tot binnen de CDU aan toe. Kan er op korte termijn iets veranderen?
In Ierland mocht ik zelf bij het begin van de campagne voor het referendum een toespraak houden. Je hoort nu in Duitsland ook zeggen, als in zo’n katholiek land de meerderheid van de bevolking voor stemt, waarom dan niet in Duitsland?
Met die vraag zijn we begonnen. Hangt het echt van Merkel af?
Zij kan net als in 2011 bij de Energiewende wel echt de boel veranderen. Dus als zij dit doet uit angst om rechts ingehaald te worden, dan is het interessant om te kijken hoe de AfD nu in elkaar lijkt te storten. Maar ook of de CSU op dit punt wat bijdraait. De verkiezingen in 2017 kunnen weer voor een nieuwe dynamiek zorgen. Het zou zomaar kunnen dat dit thema dan een minder grote bedreiging voor haar vormt, en dat ze de sprong naar voren waagt. Dat zou mooi zijn.
Gaat Duitsland anders met geaardheid om dan Nederland?
Duitsland is echt een religieuzer land dan Nederland. Het speelt veel breder. Een politicus binnen Die Grünen kan ook een hoge functie hebben binnen de kerk (mede-fractievoorzitter Katrin Göring-Eckardt was tot 2013 ook preses van de Luthers-Evangelische kerk in Duitsland, red.). Dat is niet alleen in de politiek zo, maar ook in het bedrijfsleven.
Kan je dat uitleggen?
De religieuze waarden zie je terugkomen in bijvoorbeeld de belangrijke rol van familiebedrijven. Het lijken soms wel erg gesloten bolwerken te zijn met een ‘ons-kent-ons-cultuur’. Dat zijn ook elementen die er voor zorgen dat je in Duitsland geen snelle verandering zult zien.
Wat kan Merkel leren van andere landen?
Kijk eens hoe de Britse premier David Cameron dit als conservatief heeft gedaan. Hij heeft de openstelling van het huwelijk voor homo’s openlijk gesteund. En hij motiveerde dat met conservatieve waarden als ‘commitment’ en ‘zorg voor elkaar’. Hij is hiervoor niet afgestraft bij de verkiezingen zoals eerder gevreesd werd, integendeel. Hij heeft hier echt leiderschap getoond.
Boris Dittrich was van 2003 tot 2006 politiek leider van D66.
Duitsland had al een homoseksuele minister van Buitenlandse Zaken, nu een lesbische minister van Milieu. Het gaat dus prima?
Ik kom net terug uit Rusland. Vergeleken met daar gaat het hier inderdaad prima. En het is ook mooi dat Duitsland in Guido Westerwelle een minister heeft gehad die openlijk homo is. Critici zeiden, hij is nooit echt een rolmodel geweest omdat hij zich er nauwelijks over uitliet en niets heeft gedaan voor een verdere gelijkstelling. Maar misschien is het wel nodig om eerst een homopoliticus überhaupt op zo’n belangrijke plek te hebben die vervolgens laat zien dat hij niet per se met homorechten bezig moet zijn. Het hoorde natuurlijk ook niet bij zijn portefeuille.
Kan je geaardheid in Duitsland je carrière beïnvloeden?
Zeker. Binnenkort organiseert de Nederlandse ambassade in Berlijn rond Christopher Street Day (CSD, Duitse Gay Pride, red.) een thema-avond over geaardheid in het bedrijfsleven. Ter voorbereiding sprak ik een oud-topman van Siemens die pas na zijn vertrek uit de kast durfde te komen. Hij stelt heel duidelijk dat openlijk homo zijn je carrière kon kosten in Duitsland. Nu wordt er veel opener over gesproken, maar het is nog steeds niet zo geaccepteerd als in Nederland.
Hoe ben je zelf in Duitsland terecht gekomen?
In het Engels heet mijn functie Advocacy Director LGBT-rechten, ik ben dus vooral een pleitbezorger voor deze rechten wereldwijd. Ik deed dit werk eerst zes jaar vanuit New York en had daar vooral als doel het op de agenda van de Verenigde Naties te krijgen. Dat is gelukt en toen mijn visum afliep zochten mijn man en ik een andere stad om in te wonen. Omdat we erg van cultuur en geschiedenis houden is de keuze op Berlijn gevallen. Prachtig om te zien hoe Duitsland met de eigen geschiedenis omgaat. De permanente aandacht die er is voor de zwarte bladzijden uit het verleden, daar kunnen we in Nederland een voorbeeld aan nemen.
Wat heeft je verrast aan Duitsland?
Ik heb hier twee jaar geleden een appartement gekocht dat afgelopen zomer klaar had moeten zijn, en dat is het nog steeds niet. Het ging me opvallen hoe veel meer projecten in Duitsland enorme vertragingen oplopen en duurder uitvallen. En dan heb ik het nog niet eens alleen over het Berlijnse vliegveld en de Hamburgse harmonie die maar niet afkomen en de tolpoorten voor vrachtwagens die miljarden extra kosten. Je ziet het overal terugkomen. Ik dacht altijd dat de Duitsers zo pünktlich waren.
Eerdere afleveringen van Kaaskoppen
- Harco Leertouwer: pünktliche Duitsers remmen me op tijd af »
- Johan de Ruiter: Duitse ondernemers zijn behoedzamer »
- Jochem Koek en Marja Klomp: Duitse klanten zijn kritisch »
- Martin de Groot: ‘Tegen een Duitse chef zeg je geen ‘ja, maar’ »
- Marcel Meijers: Succes in Duitsland vergt uithoudingsvermogen »