Hoe zorg je ervoor dat de economische missie met het koninklijk paar ook een stevig vervolg krijgt? Ruim een maand na het bezoek aan Bremen en Bremerhaven kwamen de deelnemers van zowel de offshore windenergie als de ruimtevaart samen. De ondernemers wisselden hun zakelijke ervaringen uit die ze hadden opgedaan tijdens de reis. Ook werd er samen met experts van Netherlands Water Energy Association (NWEA), Netherlands Space Organisation (NSO), VNO-NCW, MKB-Nederland, NLinBusiness, de Duits Nederlandse Handelskamer (DNHK), Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en het ministerie van Buitenlandse Zaken gekeken naar welke logische vervolgstappen kunnen worden gezet.
Tijdens de zogenaamde ‘re-meet’ werd duidelijk dat de ondernemers mooie resultaten hebben geboekt tijden de handelsmissie. Er zijn overeenkomsten gesloten, eerste gesprekken geweest met Duitse bedrijven, en bestaande zakelijke contacten versterkt. Daarnaast zijn er meerdere ondernemers die de volgende stap in Bremen en Bremenhaven zullen zetten met hulp van de DHNK om zo meer Duitse contacten op te doen. “De missie was eerste goed stap en heeft veel contacten gebracht zowel Duitse als Nederlandse. Onze follow up is om meer Duitse producenten te ontmoeten om onze producten ook in Duitsland te laten produceren.”
Veel ondernemers gaven aan een individuele follow-up te willen geven aan de missie door middel van RVO-instrumenten zoals Partners International Business (PIB) en Demonstratie Haalbaarheid Instrument (DHI).
Nauwere samenwerking tussen Zuid-Holland en Bremen
De mogelijkheden worden nader onderzocht. De tweedaagse handelsmissie van de Nederlandse ruimtevaartsector leverde al twee concrete resultaten op. De provincie Zuid-Holland en SpaceNed gaan samenwerken met de deelstaat Bremen en AviaSpace Bremen.
Holger Oelze van Aviaspace Bremen. “We willen ontmoetingen met Nederland niet meer aan het toeval overlaten.”
Een Joint Declaration of Intent werd getekend tussen de provincie Zuid-Holland samen met de brancheorganisatie SpaceNed en deelstaat Bremen met het Bremer ruimtevaartcluster AviaSpace. De provincie Zuid-Holland zet zich in voor het versterken van het space cluster, waarvan het zwaartepunt zich bevindt in Zuid-Holland. De provincie, het Rijk en de gemeente Noordwijk investeren samen in de ontwikkeling van Space Campus Noordwijk. Op de Space Campus wordt (nieuwe) bedrijvigheid rond het thema ruimtevaart geclusterd in de nabijheid van ESA’s technisch centrum ESTEC. Dit vergroot meteen de wisselwerking tussen ESTEC en zijn omgeving. Bremen heeft met AviaSpace ook haar ruimtevaartactiviteiten bij elkaar gebracht. De regio’s verwachten veel van elkaar te kunnen leren.
Jaap Smit, commissaris van de Koning van de provincie Zuid-Holland. “We kunnen veel betekenen voor een groot land als Duitsland.”
De handelsmissie vloeit voort uit het succesvolle International Astronautical Congress (IAC), dat vorig jaar oktober in Bremen werd gehouden. Bijna vijftig vertegenwoordigers van 25 bedrijven en instellingen nemen deel aan de missie met minister voor Buitenlandse Handel Sigrid Kaag.
Airbus bouwt samenwerking uit rond satellietonderdelen
Bij Airbus in Bremen tekenden de Duitse satellietbouwer OHB en Airbus Defence and Space Nederland een Letter of Intent (LOI). De bedrijven werken al jaren nauw samen bij de ontwikkeling van het Europese satellietnavigatiesysteem Galileo. OHB is hoofdaannemer voor de satellieten, Airbus Nederland levert de zonnepanelen. Deze samenwerking verloopt zo goed, dat beide partijen willen onderzoeken of ze in de toekomst meer gezamenlijk kunnen doen, vooral op het gebied van structuren en thermische subsystemen voor satellieten.
Oliver Juckenhöfel, Airbus Deutschland. “Techniek uit Nederland is erg goed en betrouwbaar. Het past goed bij wat wij bouwen.”
“Deze intentieverklaring is het startpunt voor een serieuze uitbreiding van onze samenwerking en een duidelijk richtpunt voor de toekomst’, zegt Frank Meiboom, directeur Programma’s en Innovatie bij Airbus Defence and Space Nederland. “OHB is een zeer tevreden afnemer van onze zonnepanelen. Nu gaan we onderzoeken of we ook onderdelen kunnen leveren die bijdragen aan de structuur van een satelliet én in staat zijn om warmte af te voeren. En we kijken naar de uitvouwmechanismes voor antennes. Op beide gebieden hebben we veel expertise in huis.”
Arnaud de Jong, CEO Airbus Defence and Space Netherlands. “Vaak wordt onderschat hoezeer de ruimtevaart bijdraagt aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.”
Renate Beausoleil, senior-beleidsmedewerker bij bureau Economische Zaken van de provincie Zuid-Holland: ‘Bremen en Zuid-Holland staan voor ongeveer dezelfde uitdagingen. Daarom vinden we het van belang om samen te werken, bijvoorbeeld op het gebied van ontwikkeling en onderzoek, academische uitwisselingen en we kunnen leren van elkaars successen. We hebben de ambitie om samen met SpaceNed, deelstaat Bremen en AviaSpace voor het eind van dit jaar een concrete actieagenda op te stellen.’
Meer resultaten boeken dankzij de handelsmissie
Harm van de Wetering, delegatieleider en directeur van het Netherlands Space Office (NSO), is trots op het resultaat van de handelsmissie naar Bremen. ‘We hebben twee zeer intensieve dagen gehad waarbij Nederlandse en Duitse partijen elkaar beter hebben leren kennen. De bedrijven en instellingen hebben uitgebreid kunnen verkennen waar vormen van verdere samenwerking mogelijk zijn. Internationale samenwerking is vaak een weg van de lange adem, maar als goed vervolg wordt gegeven aan deze missie ben ik er zeker van dat er nog meer resultaten gaan volgen op basis van deze start die hier gemaakt is.’
Vreemd dat we nog niet meer met Duitsland samenwerken
Kees Buijsrogge, directeur Space & Scientific Instrumentation TNO, Delft. “Met elkaar zijn we ontzettend goed. En dat ziet Duitsland ook.”
Jeroen Rotteveel, ceo ISIS Innovative Solutions IN Space, Delft. Delegatie Space Industry. “We kunnen nog veel meer samen met Duitsland doen.”
Bremen en Bremerhaven
Bekijk de samenvatting van de twee missies.
