Het rijbewijs afnemen moet een alternatieve straf worden naast gevangenisstraffen en boetes. De Duitse minister van Justitie Heiko Maas (SPD) legt bij Der Spiegel uit dat het wetsvoorstel vooral bedoeld is voor vermogende mensen bij wie een geldboete geen effect heeft. Het innemen van het rijbewijs treft deze groep wel.
De overheid krijgt zo een extra middel om bijvoorbeeld belastingontduikers aan te pakken. Minister van gezinszaken Manuela Schwesig (SPD) en fractievoorzitter van de sociaaldemocraten Sigmar Gabriel geven ook al aan dat het afpakken van het rijbewijs ingezet kan worden om gescheiden ouders te dwingen aan hun alimentatieplicht te voldoen.
Wegenwacht
De Duitse wegenwacht ADAC heeft twijfels. Volgens een woordvoerder zijn er te veel onduidelijkheden. “Het wetsontwerp laat open bij welke vergrijpen en onder welke voorwaarden het rijbewijs ingenomen kan worden. Is het bedoeld voor vermogende mensen die makkelijk een boete kunnen betalen? Of is het bedoeld als extra straf voor veelplegers?”
Daarnaast komt volgens de ADAC ook het grondwettelijke principe dat iedereen voor de wet gelijk is in het geding. “Mensen die geen rijbewijs hebben, kan het ook niet worden afgenomen. De vraag is hoe zij dan op een gelijke manier gestraft kunnen worden.”
Het idee om het mogelijk te maken om mensen bij verschillende soorten overtredingen een rijverbod op te kunnen leggen, is niet nieuw. In het regeerakkoord van 2013 komt dit voorstel al ter sprake. Sindsdien zijn er meerdere concepten geweest die het niet gehaald hebben. Maas doet nu een nieuwe poging om de wet concreet te maken. Hij wil nog dit jaar met een wetsvoorstel komen.
Mocht de wet van kracht worden, dan is het ook opletten voor Nederlanders. “Wanneer een Nederlander in Duitsland een misdrijf pleegt, kan ook deze persoon een rijverbod worden opgelegd”, aldus een woordvoerder van de ADAC.
Kritiek
Meer kritiek komt uit politieke hoek. Volgens Bondsdaglid voor de Groenen Hans-Christian Ströbele is het maar de vraag of het voorstel van Maas juridisch überhaupt mogelijk is. Hij legt uit dat wetsovertreders tot een geldboete of een gevangenisstraf kunnen worden veroordeeld. Een rijbewijs afpakken kan alleen wanneer een vergrijp te maken heeft met verkeersdeelname. “Dit voorstel gaat volledig tegen dat principe in”, aldus Ströbele bij Die Welt.
Ströbele is niet de enige met kritiek. Wethouder van Justitie in Berlijn Thomas Heilmann (CDU) stelt in Der Taggesspiegel dat een dergelijk rijverbod niet iedereen even zwaar treft. Iemand in de stad kan vanwege goede bus- en treinverbindingen het makkelijk zonder een auto stellen dan iemand op het platteland die zijn auto nodig heeft om op het werk te komen.