Het Duitse verkeersministerie ging er eigenlijk al van uit dat ze het tolvignet voor buitenlandse automobilisten in deze vorm mochten invoeren. Toch fluit het Europese Hof voor Justitie dinsdag de Duitse regering terug [pdf]. De rechters in Luxemburg zeggen nu dat Oostenrijk terecht bezwaar hebben gemaakt. De heffing is volgens het Hof discriminerend, omdat het vrijwel uitsluitend door buitenlandse automobilisten zou moeten worden betaald. En dat is in strijd met de beginselen van het vrije verkeer van goederen en diensten op de interne markt van de EU.
Nederlandse politici reageren verheugd op de uitspraak. “Hoera!”, twittert de Limburgse gedeputeerde voor Economische Zaken Joost van den Akker. “Europees Hof veegt, zoals gehoopt en verwacht, discriminerend Duits #tolvignet van tafel! Goed voor Limburg, onze omvangrijke handel en intensief grensverkeer met Duitsland.”
Buurlanden als Oostenrijk en Nederland zijn blij met de uitspraak, toch betekent dit niet dat het tolvignet helemaal van tafel is, zegt advocaat Cathrin van den Hurk van STRICK Rechtsanwälte & Steuerberater. “Deze uitspraak betekent dat de tolplannen in de huidige vorm in strijd zijn met de Europese regels. Maar Duitsland kan proberen de plannen aan te passen en het opnieuw proberen. Dus het laatste woord is hier nog niet over gezegd.”
Positief nieuws voor de grensregio
Gedeputeerde Van den Akker is blij:
Hoera! Europees Hof veegt, zoals gehoopt en verwacht, discriminerend Duits #tolvignet van tafel! Goed voor @limburg, onze omvangrijke handel en intensief grensverkeer met Duitsland 🇪🇺🚘🚛🇩🇪 https://t.co/43klEFPp9h pic.twitter.com/L4qbFEAbzs
— Joost van den Akker (@Akkerjoost) June 18, 2019
Deze uitspraak betekent dat de tolplannen in de huidige vorm in strijd zijn met de Europese regels. En dat is goed nieuws voor de grensregio en de rest van Nederland, zegt Van den Hurk. “In theorie kan Duitsland nog proberen om de tol EU-conform te maken. Maar of dat gaat gebeuren, is zeer de vraag. Want hogere kosten voor de Duitse automobilist wilde de politiek juist vermijden.”
Politieke partijen als de SPD en de Groenen lieten direct weten dat deze uitspraak voor hen het einde van de ‘PKW Maut‘ in deze vorm betekent. Ook verkeersminister Andreas Scheuer (CSU) heeft inmiddels gezegd de tolplannen in deze vorm van tafel zijn. In de grensregio werd al langer gehoopt dat de tolplannen zouden mislukken, vertelt de advocaat. “De zorg was groot dat een tol erg nadelige effecten heeft op het economische netwerk aan beide kanten van de grens.”
Ministerpräsident @ArminLaschet (CDU) in Brüssel: „Ich bin erleichtert über das Urteil. Das ist eine europäische Entscheidung, die ermöglicht, dass wir das Europa der offenen Grenzen beibehalten.“ #PkwMaut pic.twitter.com/WtJ35Pq9zH
— Stefan Leifert (@StefanLeifert) June 18, 2019
Duitse tol prestige project Beierse christendemocraten
De tol was vooral een prestigeproject van de CSU, de Beierse christendemocraten die met zusterpartij CDU een coalitie vormen met de SPD. Het tolplan zou per oktober 2020 op de Autobahn en rijkswegen worden ingevoerd. Het plan was dat iedere auto in Duitsland een tolvignet zou moeten kopen, maar dat Duitse automobilisten die bedrag via een korting op de motorrijtuigenbelasting zouden terug krijgen. Op die manier zouden alleen buitenlandse automobilisten voor de tol moeten opdraaien.
Volgens het Duitse verkeersministerie zou de tol, na aftrek van de kosten, ongeveer 500 miljoen euro per jaar moeten opleveren. Geld dat direct kan worden geïnvesteerd in de infrastructuur. Maar er wordt al lang getwijfeld of deze berekeningen wel kloppen. Met name Duitse politici uit de grensstreek met Nederland, Luxemburg en Frankrijk protesteerden tegen de plannen.
Bezwaar Oostenrijk wordt gehonoreerd
Eigenlijk had de Duitse regering in 2015 al besloten om de tol in te voeren, maar daarop begon Brussel een procedure tegen Duitsland wegens een mogelijke schending van het EU-recht. Duitsland paste de tolplannen daarop enigszins aan, waarna er groen licht kwam vanuit de EU. Dit wordt nu dus tegengehouden door het Europese Hof van Justitie na een bezwaar vanuit Oostenrijk tegen het discriminerende karakter van de heffing. Nederland en Denemarken sloten zich eind 2017 bij het Oostenrijkse bezwaar aan.