Ingeklemd tussen twee zeeën ligt het noordelijkste stukje Duitsland dat in veel opzichten veel op Nederland lijkt. “De dijken in Sleeswijk-Holstein zijn honderden jaren geleden nog aangelegd door Nederlanders vertelt dr. Ernst Joachim Fürsen. De advocaat uit Rendsburg is afgelopen maand afgezwaaid als honorair consul. Maar liefst 36 jaar was hij het aanspreekpunt voor de Nederlandse overheid en bedrijven. “We hebben hier meer met Nederland dan met Beieren.”
Meer dan 160 jaar honorair consuls in de familie
Hoe blikt u terug op deze tijd?
Daar vraag je me wat, het gaat natuurlijk om een hele periode. Voor mij waren de ontmoetingen met de Koninklijke Familie altijd erg bijzonder. Ik heb het staatsbezoek van de toenmalige koningin Beatrix aan Bonn in 1982 nog meegemaakt. Dat was erg bijzonder. En vorig jaar was koning Willem-Alexander met zijn vrouw koningin Máxima hier in Sleeswijk-Holstein. Dat zag ik wel een beetje als afronding van mijn ambtstijd.
Hoe bent u eigenlijk honorair consul geworden?
Die functie vormt eigenlijk een traditie die al sinds 1853 binnen onze familie is. Ik nam het in 1980 over van mijn helaas te jong overleden broer. Hij had het overgenomen van onze vader die in 1960 gevraagd was weer een consulaat te openen. Ik ben de zesde in onze familie dit honorair consul was. Het begon ooit met de firma Zerssen & Co, een rederij hier in Rendsburg. Onze familie heeft het ooit ook voor de Denen en heel vroeger ook de Zweden gedaan. Je zou dus bijna kunnen zeggen dat ik er voor ben opgegroeid.
Wat voor band krijg je dan als familie met de Nederlanders?
Dat is voor ons echt iets bijzonders. Ik heb samen met mijn vrouw ook altijd de bijeenkomsten voor honorair consuls van over de hele wereld in Den Haag bezocht. Wij hebben ons daarbij zeer gehecht aan prins Claus.
Vertelt u eens?
Ondanks alle ophef in de pers dat prinses Beatrix niet met hem mocht trouwen heeft ze dat toch gedaan. Dat is de beste beslissing uit haar leven. Prins Claus stond uiteindelijk hoog in aanzien en werd zeer bewonderd in Nederland. Hij heeft zo zonder dat veel Duitsers het merkten zeer veel betekend voor het herstellen van de Nederlands-Duitse relaties.
Denen en Hollanders
Uw familie heeft een hechte band met Nederland, hoe is die geschiedenis verder nog te merken in Sleeswijk-Holstein?
De mennonieten hebben tot niet zo lang geleden het ‘Onze Vader’ altijd nog in het Nederlands gebeden. Je hebt hier veel Nederlandse kastelen. De remonstranten uit Nederland hebben hier de dijken aangelegd en kanalen gegraven. Ook molens brachten ze mee. De steden Friedrichstadt en Glückstadt hebben van die typische Hollandse huizen uit de renaissance. Friedrichstadt wordt in de volksmond wel ‘Klein Holland’ genoemd. Verder is er van oudsher veel contact geweest via de scheepvaart en de visserij.
Maar Sleeswijk-Holstein grenst aan Denemarken, is hun invloed niet groter?
Je kunt wel stellen dat zonder de Denen en de Hollanders het huidige Sleeswijk-Holstein ondenkbaar zou zijn geweest. Zij hebben echt hun stempel gedrukt op dit deel van Duitsland.
Vuurtorenfunctie in Sleeswijk-Holstein
Waar kom je de Nederlanders nu vooral tegen?
Ze varen hier vaak voorbij door het Noord-Oostzeekanaal. Nederlanders zijn goed vertegenwoordigd in de handel met de Balticum en Scandinavië. Verder zie je veel handelscontacten in de landbouw en machinebouw. Een groot aandeel bestaat uit melkproducten, softwaresystemen gericht op de agrarische sector maar ook landbouwmachines. Het is vooral landbouw, logistiek en sleepdiensten. En daarnaast komen hier veel Nederlanders op vakantie of zijn ze op doorreis naar Denemarken.
Met welke vragen kloppen Nederlanders bij u aan?
Het takenpakket van een honorair consul is de laatste jaren wel gekrompen. De trend is dat steeds meer handelsvragen via de ambassade in Berlijn lopen. In 2009 zijn daarom ook de consulaten-generaal in Hamburg en Frankfurt gesloten. Gelukkig men een beetje teruggekomen van die strategie. Duitsland is toch de belangrijkste handelspartner en het is goed om door het hele land plekken te hebben met een soort vuurtorenfunctie.
Welke taken had u?
Je legt voor de Nederlandse regering contacten met de lokale overheid, justitie, grote bedrijven, universiteiten, vakbonden en werkgeversorganisaties en belangenverenigingen. Maar je let er ook op dat bijvoorbeeld Nederlandse weduwen hun pensioen krijgen, of je bent aanwezig in een soort notarisfunctie in de haven voor bepaalde protocollen. Ik was er altijd bij op de Kieler Woche als Nederlands aanspreekpunt, eens per jaar organiseerde ik het Koningsdagfeest. Het papierwerk is afgenomen, mijn vader verstrekte vroeger nog paspoorten. Dat gebeurt nu enkel in Berlijn.
Meer met Nederland
Het Nederlandse bouwconcern BAM heeft een grote klus binnengesleept in uw regio: ze mogen meebouwen aan het megaproject de Fehrmannbelttunnel.
Daarin zie je wel het verschil met vroeger. Mijn vader nam Nederlanders nog mee op sleeptouw en probeerde dan via de regering hier voordelen voor ze te bedingen zodat ze hier zaken kwamen doen. Nu lopen dat soort contacten heel anders.
Sleeswijk-Holstein is natuurlijk ook de deelstaat van de windenergie.
Absoluut. En daar is het Nederlandse kabelbedrijf Tennet natuurlijk nauw bij betrokken.
Waarop is Sleeswijk-Holstein echt trots?
We zijn een land tussen de zeeën. Dat we een poort vormen naar Scandinavië en de Baltische regio. Vooral dat laatste heeft een enorme economische potentie voor Europa.
Zijn de Noord-Duitsers echt anders dan de mensen in Beieren of Baden-Württemberg?
Ja, we hebben meer met een Nederlander dan met iemand uit Beieren. Hier tref je geen zware industrie of bergboeren. We hebben veel met de zee en met de landbouw. Daarom deed dat Clingendael-onderzoek uit 1993 hier ook zo’n pijn. (Nederlandse jongeren zouden een zeer negatief beeld hebben over Duitsers). Maar dat was toen vooral een probleem van dat Nederlanders niet meegingen met de tijd.
Zijn Nederlanders nog zo negatief?
Nee, veel minder. Wat me wel opvalt is dat Nederlanders steeds minder goed Duits spreken. Dat vind ik jammer. Ook al spreken we hier steeds beter Engels. Doordat jullie films kijken met ondertiteling hebben de Nederlanders – en trouwens ook de Scandinaviërs – wel een veel beter accent.
Is de nieuwe honorair consul ook weer familie?
Helaas niet. Men heeft graag dat het consulaat zetelt in Kiel, de hoofdstad. Daar hebben we helaas geen familieleden. Wie het wordt weet ik al, maar mag ik nog niet bekendmaken. De ambassade heeft gevraagd of ik tot aan oktober wil aanblijven. Maar mijn officiële accreditatie vanuit het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken is al verlopen en dat kan nu niet aangepast worden. De ambtenaren zijn een beetje stijfjes op dat gebied.
