De Duitse regering houdt rekening met de komst van meer dan 1 miljoen vluchtelingen in 2015. Tot eind augustus ging Duitsland nog officieel uit van 450.000 migranten, die prognose is sindsdien tweemaal naar boven bijgesteld.
De teller bij de Duitse migratiedienst BAMF stond per 1 oktober op 577.000 migranten. Daarvan hebben 290.000 nog geen asiel aangevraagd. Directeur van de dienst, Frank Jürgen Weise, sprak tegen Der Spiegel over ‘deels chaotische toestanden in aanmeldcentra’. Voordat asielzoekers überhaupt een wachtnummer hebben bemachtigd zijn al snel bijna twee maanden verstreken. Vervolgens is het nog eens maanden wachten op de allereerste afspraak waarna de asielprocedure kan worden ingezet.
Duitsland neemt meeste vluchtelingen op
Het Duitse ambtenarenapparaat is duidelijk onvoorbereid om de enorme mensenstroom. Het land krijgt dan ook verreweg het meeste aantal vluchtelingen van Europa op zich af.
Ter vergelijking: de deelstaat Noordrijn-Westfalen heeft 17,6 miljoen inwoners, Nederland 16,8 miljoen en ontlopen elkaar dus qua inwonersaantal niet zoveel. Maar de grootste deelstaat van Duitsland ontving tot nog toe wel bijna 1,5 keer zo veel migranten als Nederland. Tot september kwamen er 47.517 mensen naar Noordrijn-Westfalen, tegen 33.500 naar Nederland. Alleen al de Duitse hoofdstad heeft meer aanmeldingen binnen; in Berlijn staat de teller op 36.000.
Achteraf zien of cijfers kloppen
In de vluchtelingencrisis buitelen de cijfers over elkaar heen. Maar hoe betrouwbaar zijn ze eigenlijk? Hoogleraar migratie aan de Universiteit van Leiden Leo Lucassen vindt ze niet zo betrouwbaar. “Actuele cijfers zijn altijd maar een benadering. Je weet pas echt goed hoe het zit na een aantal jaar. Er wordt voortdurend mee gegoocheld. De ene keer is 800.000 de andere keer 1,5 miljoen. Meestal wordt er hoog ingeschat dus ik denk dat in Duitsland die 800.000 net gehaald gaat worden.”
Aantal vluchtelingen per deelstaat in procenten.
Ook Duitsland-correspondent Wierd Duk heeft zijn twijfels bij alle data, maar denkt dat Duitsland juist nog veel meer mensen op zich af krijgt. “De werkelijkheid is anders dan de genoemde 800.000 vluchtelingen. Er komen 10.000 nieuwkomers per dag Duitsland binnen en de stroom neemt niet af. Ook al zou je denken dat door de naderende winter minder mensen de oversteek maken. Dus als dit zo doorgaat, komen er de komende tien maanden 3 miljoen mensen naar de Bondsrepubliek.”
Duk baseert zijn aanname op onder meer uitspraken van politici als Boris Palmer, burgemeester voor de Groenen van de stad Tübingen in Baden-Württemberg. Ook de Saarlandse minister van Binnenlandse Zaken Klaus Bouillon (SPD) waarschuwt voor dit scenario. Bouillon haalde de landelijke pers in Duitsland door voor enkele weken zijn kantoor te verplaatsen naar een asielzoekerscentrum om naar eigen zeggen zo een beter beeld te krijgen van de situatie.
De tel kwijt
In Duitsland is het chaos, verschillende Duitse lokale overheden luiden de noodklok. Ook in Nederland zijn er onduidelijkheden, want het CBS is de tel kwijt. Tegen dagblad De Telegraaf vertelde een medewerker van het statistisch bureau dat ‘door de grote asielstroom er een achterstand bij de registratie ontstaan is’. “Het is niet duidelijk om hoeveel mensen het gaat.”
De huidige stroom migranten benadert de aantallen van begin jaren negentig.
Migratiehoogleraar Lucassen staat van die cijfermatige wirwar niet te kijken: “Dit soort processen zijn inherent aan deze situaties. De instroom was lastig te voorzien.” Volgens hem bemoeilijkt een gebrek aan Europees beleid de procedures. “Als je kijkt naar de logistiek en economie kan Duitsland het makkelijk aan, maar de emotie die er bij komt kijken, maakt de handelingsvrijheid voor politici beperkt.”
Logistieke machine van Duitsland ‘loopt vast’
Wierd Duk is veel sceptischer: “Financieel kan Duitsland het misschien aan, maar logistiek is de machine compleet aan het vastlopen. Er leven nog tienduizenden mensen in slecht verwarmde tenten, op plekken als Hamburg en Berlijn is de registratie een ramp. Gemeenten zijn compleet overbelast.”
Toch heeft Lucassen vertrouwen in het ‘Wir schaffen das‘ van Merkel. “In de jaren ’90 lukte het ook. Toen kwamen er wel 2 miljoen mensen naar Duitsland en ook toen waren er aanslagen tegen asielzoekers.” Toch zijn er verschillen, zegt hij. Nu zijn heel veel vluchtelingen moslim in een tijd waar sommigen angst hebben voor een ‘Eurabië’. Toen was er ook nog geen Pegida. Het is nu moeilijker om draagvlak te creëren.”
Draagvlak neemt af
Die elementen zijn volgens Wierd Duk wel een probleem. “De vergelijkingen met de jaren negentig zijn dubieus omdat juist toen ernstige geweldsincidenten tegen buitenlanders plaatshadden.” Ook het hoge aantal moslims dat naar Duitsland komt baart hem zorgen. “Dit gebeurt uitgerekend in een tijd waarin de islam door veel burgers als bijzonder problematisch wordt gezien.”
De journalist ziet het draagvlak onder de bevolking in razend tempo afnemen. “Een meerderheid van de burgers keert zich nu al tegen Merkels Willkommenskultur. Er is vorige week een moordaanslag gepleegd op een politica in Keulen. Commentatoren zeggen te vrezen voor meer geweld, bijna dagelijks wordt er in en rond azc’s brand gesticht.” De naderende winter is volgens Duk echt een gevaar, hij citeert daarbij minister Bouillon uit Saarland: ‘Straks vriest de eerste baby dood’.